Пра маштабы фальсіфікацый такіх дакументаў у 19 ст мне вядома. У мяне ў самога, сапраўды кажучы, Навагрудскі след маіх продкаў вызывае некаторыя сумневы. Пазней тут я планаваў выкласці ўсе дакументальныя пацвярджэнні валодання маёнткам у Кавеўчыцах, а таксама адзначыць знойдзенныя мной супярэчнасці. Тут мне спатрэбіцца дапамога спецыялістаў. Пакуль што я толькі апавядаю тое, што напісана ў матэрыялах Дваранскай справы, незалежна ад таго сапраўдныя там дакументы ці падробленыя.
Такім чынам, працягваю.
Год нараджэння спадкаемца маёнтка Андрэя Кржэчкоўскага невядомы. Мяркую, гэта прыблізна 1710 г. Адметна тое, што мой продак у сёмым калене не лічыў неабходным быць звязаным з адным месцам, да адной зямлі, як гэта было ў тыя далёкія часы. З тых сціплых архіўных крыніц, якія да мяне трапілі, я зрабіў некалькі цікавых высноваў. Па-першае, акрамя маёнтка Кавечыцы, які, нагадаю, знаходзіўся ў Навагудскім ваяводстве, у Андрэя Марцінавіча быў яшчэ закладны маёнтак Сікуны, ляжачы ў Ашмянскім ваяводстве (Згодна са звесткамі з Дарчага запіса на маёнтак Кавечыцы, выданага Андрэем Кржэчкоўскім сваім сынам у 1787 г.). Па-другое, у Прадажнай крэпасці на маёнтак Кавечыцы ад 1790 года Андрэй пазначаны як канюшы Браслаўскі. Гэта была ганаровая і хутчэй фармальная пасада, але цікавіць менавіта тое, што ўзгадваецца Браслаўскі павет, дзе мае Кржэчкоўскія ніяк раней не засвяціліся. І, па-трэццяе, верагодна Андрэй Марцінавіч – першы сярод гэтых Кржэчкоўскіх, хто перабраўся з Навагрудчыны на ўсход – на землі Барысаўскага стараства, у той час Аршанскага павета Віцебскага ваяводства.
З чым звязаны такі пераезд? Магчыма з добрымі умовамі на арэнду зямлі ў Барысаўскім старастве. Магчыма перасяленне каталіцкай шляхты на свае землі ва ўсходнюю частку Рэчы Паспалітай, дзе пераважала праваслаўнае насельніцтва, лабіравалі буйныя магнацкія роды, такія як Радзівілы ці Агінскія. Дарэчы, вядомы дзяржаўны дзеяч Рэчы Паспалітай Ігнацы Агінскі, на чые землі ў Барысаўскім старастве перасяліліся Кржэчкоўскія, у некаторых публіцыстычных крыніцах называўся не іначай як “ганіцелем праваслаўя” ў належных яму беларускіх гарадах і сёлах. Ён жа, па некаторых звестках, пабудаваў Бобрскі касцёл у 1760 г. У любым выпадку, усе чатыры сыны Андрэя былі хрышчоны ўжо ў гэтым касцёле: 5 снежня 1730 г. – Ксавер, 3 чэрвеня 1745 г. – Лукаш, 16 лістапада 1755 г. – Матэўш і 11 снежня 1765 г. – Даніла.
Бобрскі касцёл:
https://drive.google.com/file/d/0B8v4uHs0lzK5LW8wdEJUN1cxWnc/edit?usp=sharingУ сакавіку 1787 г. знаходзячысь у Сікунах, Андрэй Кржэчкоўскі складае Дарчы запіс, па якім “маёнтак Кавечыцы ці Калечыцы ляжачы ў Навагрудскім ваяводстве з ўсімі пабудовамі, гародамі, зямлёй, сенажацямі, лясамі, рэкамі і сялянамі, іх жонкамі, дзяцьмі і ўсім сямействам, таксама маёмасцю, павіннасцямі, азімымі, скацінай і дзіччу, гаспадарчым ламаччам, словам з ўсім абшарам і прыналежнасцямі без аніякага выключэння на вечны час” перадаў у валоданне і кіраванне сваім чатыром сынам. Дарчы запіс быў яўлены ў Ашмянскі градскі суд 19 сакавіка таго ж года.
Скончыў свой жыццёвы шлях Андрэй Кржэчкоўскі ў красавіку 1792 г. у Ланкаўшчызне. Зараз гэта вёска Ланкаўшчына Барысаўскага раёна, а дзвесце пяцьдзясят год таму гэта быў шляхецкі засценак, дзе жылі некалькі семьяў. Кржэчкоўскія Андрэй і яго сын Ксавер атрымалі тут зямлю ў чыншавую арэнду 4 ліпеня 1777 г. згодна з кантрактам ад камісара Барысаўскага стараства Юзэфа Гарбачоўскага. Мажліва, былі і ранейшыя дакументы на арэнду, якія не дайшлі да нашых дзён, тым больш кантракт 1777 г. афармляўся ўсяго праз паўтары гады пасля змены ўласніка гэтых зямель (да 1775 г. Барысаўскім старастам быў Ігнацы Агінскі, а ў студзені 1776 г. прывілей ад караля на стараства атрымаў Міхал Іеранім Радзівіл). Пры Радзівілах землі стараства афармляюцца ў маёнтак Стара-Барсысаў.
Language:
