За апошні час назбіраў яшчэ інфармацыі пра Крачкоўскіх (Кржэчкоўскіх) з Барысаўшчыны.
Нарэшце уважліва прагледзеў метрычныя кнігі Барысаўскага касцёла за 18 ст. Запісы там пачынаюцца з 1700 года, але першы раз фамілія Крачкоўскі (Кржэчкоўскі) узгадваецца толькі ў 1763 годдзе: GD Sabba Krzeczkowski бярэ шлюб з Тэрэзай з Пятровічаў (у іншых запісах гэта Тэрэза фігуруе як Пятроўская). Суадносячы розныя пазнейшыя метрычныя запісы прыйшоў да высновы, что гэты Савва Кржэчкоўскі той самы Ксаверы Андрэевіч Кржэчкоўскі, пра якога не раз я ўзгадваў раней. У лацінскіх метрычных запісах 18 ст. ён таксама быў пазначаны як Savelius, а пазней у 19 ст. у дакументах Мінскага дваранскага дэпутацкага схода (МДДС), як Савелий.
Для нагляднасці, выкладваю тут пачатак радавода Кржэчкоўскіх/Крачкоўскіх у 18 ст. Поўны радавод з удакладенннымі звесткамі з 18 ст і да нашых дзён дастаткова вялікі, таму па запыце магу выслаць у выглядзе файла для прагляда ў GenoPro.
1. Юзеф
1.1.Марцін
1.1.1.Андрэй (нар. прыкл.1725-1729, памёр 1790) х магчыма Францыска (прыкл.1730-1788)
1.1.1.1.Ксаверы/Савва (нар. прыкл. 1746, памёр 1804)
х Тэрэза Пятроўская (шлюб 1763):
1.1.1.1.1.Даніэль (нар. 1769)
1.1.1.1.2.Пётр (нар. 1770 – памёр 1813)
1.1.1.1.3.Франц (нар. прыкл. 1777)
х Эльжбета Сяліцкая (шлюб 1788)
1.1.1.1.4.Ян (нар. прыкл. 1789 – памёр 1813)
1.1.1.1.5.Агата (нар. прыкл. 1795)
х Ева Рэут (шлюб пасля 1796)
1.1.1.1.6.Рафаэль (1803-1808)
1.1.1.2.Лукаш (нар. прыкл. 1750, памёр 1813) х Барбара Тарасавіч (шлюб 1770)
1.1.1.2.1.Сымон (нар. 1770)
1.1.1.2.2.Бенедыкт (1772-1813)
1.1.1.2.3.Карл (нар. 1776, магчыма памёр у маленстве)
1.1.1.2.4.Агата (нар. прыкл. 1778)
1.1.1.2.5.Тэрэза (нар. 1780)
1.1.1.2.6.Вінцэнт (1786-1791)
1.1.1.2.7.Адам (1789-1813)
1.1.1.2.8.Пётр (нар. 1793)
1.1.1.3.Матэуш (нар. прыкл. 1755, памёр 1813)
х Кацярына Багданоўская
1.1.1.3.1.Тэрэза (нар. прыкл. 1776)
1.1.1.3.2.Агата (нар. прыкл. 1780)
х Пракседа
1.1.1.3.3.Антон (нар. 1807)
1.1.1.4.Даніэль (нар. прыкл. 1760, памёр 1813) х Пракседа Ржэўцкая
1.1.1.4.1.Каспер (нар. 1782, магчыма памёр у маленстве)
1.1.1.4.2.Казімір (нар. 1783)
1.1.1.4.3.Сатніслаў (нар. 1786, магчыма памёр у маленстве)
1.1.1.4.4.Юзеф (нар. 1788)
1.1.1.4.5.Адам (нар. 1798)
1.1.2.магчыма Юрка
1.1.2.1. Кандрат
1.1.2.1.1.Ян (нар. прыкл. 1760) х Пракседа
1.1.2.1.1.1.Юстына (нар. прыкл.1786)
1.1.2.1.1.2.Адам (нар. прыкл. 1795, прапаў бяз вестак (1812-1816))
1.1.2.1.1.3.Тодар (нар. прыкл. 1804)
1.1.2.1.2.Тодар (нар. прыкл. 1766) х Елена Багданоўская
1.1.2.1.2.1.Базыль (нар. прыкл. 1799, з 1814 у Белавічах)
1.1.2.1.2.2.Ганна
1.1.2.1.3.Фларыян (нар. прыкл. 1771, памёр 1813)
1.1.2.1.3.1.Ян (нар. прыкл. 1794
1.1.2.1.3.2.Яхім (нар. прыкл. 1804, прапаў бяз вестак (1812-1816))
1.1.2.1.3.3.Андрэй (нар. прыкл. 1806, памёр 1814)
Я ужо пісаў раней, што ў Аршанскім земскім судзе у Халопенічах 25 жніўня 1795 г. выводзілісь Тодар, Фларыян і Ян сыны Канрада, які быў пазначаны як стрыечны брат Ксавера. Дык вось, ні гэты Канрад (Кандрат), ні яго нашчадкі ніяк не ўзгадваюцца ў матэрыялах радаводнай справы МДДС, а таксама метрыках Барысаўскага касцёла. Але звесткі аб іх я ўсё ж такі адшукаў сярод Рэвізскіх казак: жылі яныў в. Ухвалы Барысаўскага павета, а пасля вайны 1812 года гэтая галіна нашага рода і ўвогуле амаль вывелась: хто памёр, а хто знік бяз вестак (“в неизвестной отлучке”).
Цiкавыя звесткi можна адшукаць у “Радзiвiлаўскiм” 694 фондзе НГAБ. Так, у спісе шляхты, якая плацiла чынш у Барысаўскiх уладаннях Радзiвiла за 1766 год знайшліся Андрэй і Юрка Крачкоўскія з Ланкаўшчызны. Гэта генеалагічная знаходка, а таксама звесткі з метрык Барысаўскага касцёла за 18 ст, якія ў шмат чым не суадносяцца са звесткамі Радаводнай справы гаворыць аб ужыванні фальсіфікацый маімі продкамі пры даказванні дваранства (звычайная справа ў тыя часы). Тым самым падцвердзiлiся здагадкi, што мае Крачкоўскія (Кржэчкоўскія) ў сярэдзіне 18 ст. былі звычайнай шэраговай чыншавай шляхтай на Барысаўскіх землях Радзівілаў і ніякага маёнтка з сялянамі ў Навагрудскім ваяводстве не мелі.
Аднак, застаецца яшчэ пытанне, чаму няма Крачкоўскіх у метрыках Барысаўскага касцёла за першую палову 18 ст? Пакуль разглядаю тры варыянты:
1) Перабраліся пад Барысаў з іншых зямель. Так, дакладна вядома, што у 1760-х гадах Кржэчкоўскія таксама жылі пад Віцебскам і мае Барысаўскія Кржэчкоўскія мелі з імі нейкае радство. Я ў ранейшых запісах разглядаў гэта пытанне.
2) У інвентары мясцечка Бобр за 1614 год (28 выпуск Гісторыка-юрыдычных матэрыялаў) я знайшоў Маісея Крачко з сынам Ходарам, якія “сядзелі” у Старым Бабры на 1 увалоке. Пазней фамілія Крачко сустракалася сярод сялян Сенненскага павета. Магчыма хтосьці з гэтых сялян Крачко “выслужыў” у Радзівілаў шляхецтва і атрымаў надзел зямлі на чыншавым праве ў Ланкаўшчызне. Фамілія ў такім выпадку лёгка магла транфарміравацца з “Крачко” ў “Крачкоўскі”.
3) Крачкоўскія і да сярэдзіны 18 ст. маглі жыць ў Ланкаўшчызне, але вызнаваць да пэўнага часу ўніяцтва ці праваслаўе, таму ў ранніх метрыках касцёла іх не было. На карысць гэтага варыянта гаворыць зусім не “каталіцкі” характар “ранніх” імён: Андрэй, Савва, Юрка, Кандрат. На жаль метрыкі уніяцкіх і праваслаўных цэркваў гэтага рэгіёна за першую палову 18 ст. не захаваліся.
Яшчэ цікава было прагледзіць геаметрычныя інвентары Барысаўскіх уладанняў Радзівілаў за 1818 год.
Там ёсць посямейныя спісы па вёсках і засценках, колькасць і якасць зямлі, якой карысталіся гэтыя сем’і, сумы аплаты за зямлю, планы зямельных межаў і інш.
Знайшоў там і засценак Ланкаўшчызна. Акрамя Кржэчкоўскіх у той час там жылі Лукашэвічы, Залескія і Старповічы. Разам – адзінаццаць двароў. Чатыры сям’і Кржэчкоўскіх (Казіміра і Юзефа сыноў Даніэля, Франца сына Ксавера і Пятра сын Лукаша) арэндавалі 3 валокі зямлі для ворыва і 24 моргі сенажаці ў ваколіцах засценка, г.зн. у кожнага з іх бацькоў (Ксавера, Лукаша і Даніэля) было по валоке ворыўнай зямлі і па 8 моргаў сенажаці. Матэуш (чацвёрты сын Андрэя) у той час жыў у Зайкоўшызне.
Language:
