Выдержка из книги “HISTORJA POWIATU BRASŁAWSKIEGO” (OTTON HEDEMANN,
Wilno, r. 1930). На мой взгляд, этот материал характеризует процесс расслоения в шляхетском стане во второй половине 18 в.. Особое внимание на себя обратило,что 69 шляхетских семей не имело своих домов, селилось "...przy dworach swej przemoznej braci szlachty.
"Ponad 100 dymów posiadało 8 rodzin, a mianowicie:
1) Aleksander Sapieha, hetman polny W. X. Lit. — Druja,
Idołta, Stajki. 656 dymów
2) Karol Radziwiłł, wojewoda wileński — Dryświaty. 561 „
3) Józef Hylzen, starosta mścisławski — starostwo bra-
sławskie i Belmont 347 „
4) Józefa Burzyńska, wojewodzina mińska — Ikaźń. 237 „
5) Jadwiga Ciechanowiecka Manuzzina — st-wo opeskie 223 „
6) X. Radziwiłł, podkomorzy W. X. Lit. — Czeress 192 „
7) Ignacy Łopaciński, pisarz W. X. Lit. — Jody 132 „
Michał Łopaciński, pisarz W. X. Lit. — Leonpol 110 „
Razem 2458 dymów
-----
*) Patrz hist, mapę powiatu.
59
Od 50—100 dymów miało 5 rodzin:
1) M. Mirska, wojska brasławska — Zawierzę i Obabje 96 dymów
2) Józef Duciacki-Rudomina, marszałkowicz brasławski—
Drujka, Dziedzinka, dzierż. Bernatowszyzna. 96 „
3) Antoni Kwinta, pisarz ziemski brasławski — Pelikany 77 „
4) Aleksander Wawrzecki, wojski brasławski — Meyszty
i Góry. 66 „
5) Rozalja Platerowa — Zajnów. 57 „
Razem 392 dymów
Od 20 do 50 dymów miało 14 rodzin:
1) Jerzy Szauman, sędzia grodzki brasławski — Mal-
kowszczyzna. 47 dymów
2) Joanna Mirska, rotmistrzowa brasławska — Kozakowo 44 „
3) Antoni Mirski, podkomorzy brasławski — Zabo-
rze i Mir 40 „
4) Michał Tur, budowniczy brasławski — Smołwy 40 „
5) Wincenty Kopeć, chorąży usarski W. X. Lit. — Lu-
szniewo. 37 „
6) Biellikowiczowa, podkomorzyna brasławska — Ste-
fanów 31 „
7) Jarocki Antoni, cześnik pow. brasław. — Stołpow-
szczyzna, Podruksza i Karoluńce. 31 „
Teresa Biegańska, podstolina brasławska — Chorą-
żyszki. 28 „
9) Józef Ciechanowiecki, gen.-major W. X. Lit. — Bohiń 27 „
10) Antoni Żaba, łowczy brasł. — Drujka i Obabje 25 „
11) Michał Ogiński, marszałek brasław. — Poszczą 25 „
12) Stanisław Rudomina, stolnik brasław. — dzierż. Do-
masze. 23 „
13) Michał Wawrzecki, wojskowicz brasł.—Janów 22 „
14) Anna Chmielewska, — Nowy Dwór. 21 „
Razem 441 dymów
Od 5 do 20 dymów miało 49 rodzin;
Razem 492 dymów
Od 2 do 5 dymów miało 22 rodziny;
60
Po 1 dymie miało 122 rodziny;
Razem 122 dymów.
Pozatem, było sześciu takich, którzy we dwóch i we trzech na jednym dymie
siedzieli i 69 „bezdymnych", siedzących na łasce przy dworach swej przemożnej
„braci szlachty" . Starosta brasławski Hylzen miał takich rodzin pod sobą aż 33.
Wynosiło to wszystko razem 3990 dymów, należących do szlachty brasławskiej.
Dzieląc zgodnie z powyższą tabelą cały stan szlachecki naszego Powiatu na kilka
stopni zamożności, ułożylibyśmy następującą skalę, zresztą dość dowolną, gdyż
określenie pojęcia zamożności, zwłaszcza na takiej przestrzeni czasu, jest
rzeczą subjektywną.
1) biedaków i niezamożnych 75 + 122 = 197 rodzin,
2) dostatnich i średnio zamożnych 71 „
3) zamożnych. 14 „
4) bogatych 13 „
Razem 295 rodzin.
Ujmując cyfry powyższe w stosunek procentowy, otrzymamy, że w rękach tylko 13
rodzin znajdowało się 71% własności ziemskiej, 85 rodzin średnio zamożnych
posiadało jeszcze 24% własności, a na Pozostałe 197 rodzin, które stanowiły
blisko 3/4 ogółu szlacheckiego, Przypadała reszta dymów, czyli 5%!"
Language:
